FibroScan (Transient Elastografi)

Bugün karaciğer hastalarını ilgilendiren bir görüntüleme yönteminden bahsedeğim.Aslında sadece onları değil hepimizi yakından ilgilendiriyor.Henüz tam tanı konulmasa da otoimmün hepatit şüphesi olan hastalardan biriyim.Yöntemin adını ilk sevgili doktorum Sn. Prof. Dr. Metin Başaranoğlu'nun kitabı'nda görmüştüm.Karaciğer biopsisi alınabilir denilince ürken ben, bu yöntemi duyunca rahatladım elbette :)Bir kaç kez karaciğerden biopsi alsak mı diye düşündü doktorlarım ama biraz daha kan tahlilleri ile takip etmeyi tercih ettiler şimdilik.Eğer ki biopsi kararı verilirse bu yönteme müracaat etmem gerekebilir.

Yeni bir görüntüleme yöntemi olması sebebiyle de, yenilikçi olan ben hemen araştırıp, sizlerle paylaşmak istedim.

Yöntemin adı FibroScan.

Peki nedir bu FibroScan?Karaciğer hastalarının ya da tanı aşamasında olan hastaların kesin teşhis için yaptırması gereken yöntem olarak karaciğerden biopsi alınması gerekiyordu.Özellikle karaciğer yağlanması,fibrozis,siroz,hepatit'in çeşitleri ve diğer bazı hastalıkların tespiti için karaciğerden parça alınmadan kesin teşhis konulamıyordu.Medikal sektörü ve tıp dünyası boş durmuyor tabi.Hem hastalar hem de doktorlar için işi kolaylaştırıcı görüntüleme cihazları geliştirmek için durmadan çalışıyor.Hastalar için erken tanı aşamasında yeni bir yöntemi hayata geçirmişler:Fibroscan ; ağrısız,acısız,komplikasyonsuz bir görüntüleme işlemi.USG'den çok bir farkı yok işlemin.Özel bir hazırlık ya da işlem sonrası hasta da oluşabilecek  her hangi bir klinik risk yok.

En çok korkulan hastalık olan siroz hastalığının bir önceki evresi olan fibrozis'in erken tanı koyulmasında önemli rol oynuyor.Gelin bir de uzman dilinden genel açıklamalara bakalım:

FIBROSCAN NİÇİN GEREKLİDİR?

Karaciğer fibrozisi ve sonlanım noktası olan siroz pek çok kronik karaciğer hastalığında ana morbidite ve mortalite nedenidir. Fibrozis evresini doğru olarak belirlemek pek çok kronik karaciğer hastalığının tedavi kararının verilmesinde ve takibinde büyük önem taşımaktadır. Karaciğer biyopsisi, fibrozisi değerlendirmek için altın standart olarak kabul edilmektedir. Ancak değerlendiren kişiler arasındaki yorum farklılıkları, örnekleme hatası ve yaşamı tehdit edici komplikasyonlarının olabilmesi karaciğer biyopsisinin kısıtlayıcı yönleridir 

Karaciğer fibrozisinin değerlendirilmesinde doğruluğu güvenilir, tekrarlanabilir ve invaziv olmayan bir yönteme ihtiyaç duyulmuştur. Karaciğer fibrozisinin patofizyolojisinin moleküler düzeyde aydınlatılmaya başlanması, tanı için serum belirteçlerinin kullanılmasını mümkün kılmıştır . Ancak serum belirteçleri ile histoloji arasındaki ilişkiyi destekleyecek ve/veya histolojiyi daha fazla yansıtacak bir araca daha ihtiyaç vardır. Günümüzde bu ihtiyacı karşılayan en iyi yöntem transient elastografidir. Fibroscan, bu prensiple yumuşak dokuların elastisitesini sayısal olarak ölçen ileri teknoloji ürünü bir cihazdır.Fibroscan uygulaması sadece birkaç dakika sürer, ağrısızdır, rahatsızlık vermez. Hasta sırtüstü yatarken sağ kolunu ensesinin arkasına yerleştirir, amaç kosta aralığını genişletmektir.

Transient elastografinin en önemli iki kullanım alanı bilinen karaciğer hastalarında fibrozis derecesini belirlemek ve henüz tanı almamış kişilerde karaciğer hastalığının varlığını araştırmaktır.

FIBROSCAN NE İÇİN KULLANILIR ?

• Henüz tanı almamış kimselerde karaciğer hastalığı- nın araştırılması,
• Kronik karaciğer hastalıklarında fibrozis evresinin belirlenmesi,
• Kronik hepatit C
• Kronik hepatit B
• Metabolik ve otoimmun karaciğer hastalıkları
• Hepatosellüler karsinom
• Karaciğer sirozu
• Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığı
• Nicel Karaciğer Yağlanması Ölçümü 

SONUÇ OLARAK:

Kronik karaciğer hastalıklarında fibrozisin değerlendirilmesi için pek çok noninvaziv yöntem geliştirilmiştir. Bu metotlar içerisinde transient elastografi oldukça mükemmel bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Tam olarak biyopsinin yerini almasa da kronik karaciğer hastalıklarında tanı, takip ve tedavi stratejisini belirlemede önemli bir araç olduğu kesinleşmiştir. Transient elastografi biyopsiye uygun hastaların seçilmesini sağlayarak birtakım gereksiz biyopsileri de önleyebilecektir. Gerek sağladığı hasta konforu ve gerek hekime sunduğu yakın takip imkanı önümüzdeki yıllarda transient elastografinin, klinik uygulamanın, ultrason kadar vazgeçilmez bir parçası olacağını göstermektedir.

☝☝☝

Yukarda da belirtildiği gibi artık medikal sektörü ve tıp dünyası hastalar için daha risksiz ve acısız görüntüleme yöntemleri bulma adına durmadan çalışıyor.Umuyorsuz ki biz İBH hastaları için de buna benzer hayatımızı kolaylaştırıcı tanı yöntemleri keşfedilsin.Yoksa ömür boyu senede bir kez kolonoskopi pek hoş gelmiyor bize :)

Not:Bir çok üniversite hastanesi'nde ve özel kliniklerde bu yeni görüntüleme yöntemi mevcut,bilginize.

Kaynak:Yeşim ÖZEN ALAHDAB , Yusuf YILMAZ

 Fatih Sultan Mehmet Eğitim Araştırma Hastanesi,  Gastroenteroloji Kliniği, İstanbul Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi,  Gastroenteroloji Bilim Dalı, İstanbul